घायाळ पाखरांस ...

का गळाले अवसान या करांचे ?
का भासते मलूल फडफडणे या परांचे ?
आल्या अवचित कुठूनी अनाहूत गारा ?
तुला लोळविले भेदुनी तुझा निवारा .....!

दृढ हिकमतीने तू घरटे बांधियेले,
अगम्य कला गुंफुनी अध्धर सांधियेले,
विसरुनी भूकघास, प्राण ओतलास,
वादळात क्षणाच्या झाले सारे खल्लास .....!

गठन-विघटन असे सृष्टीचक्र,
उर्वीही कंपविते होतां दृष्टीवक्र,
उन्मळती तरूही जलप्रलयाने,
रे त्रागा अनाठायी, वियोग आशयाने ......!

सावर विच्छिन्न परं, घायाळ काया,
हो सिद्ध, धरी जिद्द, फिरुनी श्रमाया,
बाधित वेदनांनी, जरी ऊर धापे,
साधित काय होई, रुदन विलापे ? ......!

मेघ येती, विरती, पावती लयासी,
वारा, त्या गारा, अस्तल्या निश्चयासी,
न चिरंतन काही, क्षणभंगुर पसारा,
मग व्यर्थ का रे! शोक अंगीकारा ? ......!

रुदन, विलाप असे कायरत्व,
दान आर्जव दूषित याचकत्व,
सज्ज हो झुंजण्या, करुनी चित्त खंबीर,
विपत्तीशी टक्करतो, तोच खरा वीर......!

अनुकंपा, याचना, पसरणे हात,
त्यास म्हणतात मनुजाची जात,
तुम्हा पाखरांची स्वावलंबी पक्षीजात,
स्वसामर्थ्याने करावी अरिष्टावर मात .......!

सरोज तेथे पंक, फ़ूल तेथे काटा,
अवघड दुर्गम्य, होतकरुंच्या वाटा,
पार करुनी जाणे, विपत्ती सावटांना,
अंती जय लाभे, हिकमती चिवटांना ......!

सरसर शर सुटावा, चाप ओढताची,
धक धक उरी धडकी, नाद ऐकताची,
तसे तुझे उडणे, कापीत नभांगणाला,
जणू शूर शोभे, रणांगणाला ......!

पाट पाण्याचे थिरकत तरंग,
वरी विह्नंगावा तोऱ्यात राजहंस,
तसा तूही विहर, घे कवेत दिशांना,
नव्हे धरा रे ! गगन तुझा बिछाना ......!

घे शोध स्वत्व, त्याग आत्मग्लानी,
वाली तुझा तूची, बळ अंगी बाणी,
लाली भोर ल्याली, सरली निशा काळी,
"धडपड" हीच किल्ली, भविष्या उजाळी ...!

घे अभय भरारी मित्रा,
घे एकदा भरारी......!
घे एकदा भरारी......!!

गंगाधर मुटे
....................................................................
(रानमेवा काव्यसंग्रह - प्रकाशन दि. १०.११.२०१०)
....................................................................