Ramram नमस्कारRamram
बळीराजावर आपले स्वागत आहे.

लेख, कविता, गझल आणि इतर अवांतर साहित्यलेखनाचे © सर्वाधिकार सुरक्षित आहेत. या साईटवरचे साहित्य इतरांना पाठवायचे असल्यास कृपया साईटचा पत्ता इतरांना कळवावा ही विनंती. येथील साहित्य copy करून इतरांना paste करून  मेल करू नका. आपण अत्यंत संवेदनशील रसिक आहात, साहित्यचोर नाहीत याची जाणीव असू द्या. संदर्भ देतांना लिंक आणि लेखक, कवीचे नांव अवश्य नमुद करा, ही विनंती. साईटवरील कोणतेही साहित्य अन्यसंकेतस्थळावर मुद्रीत करायचे झाल्यास, ई-पुस्तक स्वरूपात प्रकाशीत करायचे झाल्यास किंवा मासिक, नियतकालिक, मुद्रीत स्वरूपात प्रकाशीत करावयाचे झाल्यास तशी परवानगी घेणे आवश्यक आहे. आपला नम्र - गंगाधर मुटे ranmewa@gmail.com मु.पो. आर्वी (छोटी) ता. हिंगणघाट जि. वर्धा
बळीराजा डॉट कॉमवर वाचा
कविता * गझल * देशभक्तीगीत * नागपुरी तडका * लावणी * अंगाईगीत * शेतकरीगीत * ललीत लेख * कथा * विडंबन * हादग्याची गाणी * जात्यावरची गाणी * पोळ्याच्या झडत्या * भक्तीगीत * अभंग * महादेवाची गाणी * नाट्यगीत * गौळण * पारंपारिक गाणी * भजन * भावगीत * विनोदी गीत * भुलाबाईची गाणी *तुंबडीगीत * बडबडगीत * बालकविता * विनोदी * आणि आणखी बरेच काही ......
११ वे अ. भा. मराठी शेतकरी साहित्य संमेलन, नाशिक
नियोजित संमेलनाचे प्रारूप, उपक्रम आणि गुरुकुंजाला कसे पोचावे याबद्दल इत्यंभूत माहिती देणारा व्हीडिओ.
शेतकरी साहित्य संमेलनाचे LIVE प्रसारण "शेतकऱ्यांची चावडी" या You Tube चॅनेलवर होणार आहे.
त्यासाठी आजच चॅनेल LIKE करा, SUBSCRIBE करा आणि बेलच्या आयकॉनवर क्लिक करून नोटिफिकेशन ऍक्टिव्ह करा.
SUBSRIBE करण्यासाठी youtube.com/@chawdi किंवा www.shetkari.in या लिंकवर क्लिक करा.
***



गझल

(मतला)
फळली मला कधीही नाही कृषी मुळावर.
मारूनही फवारा पडली अळी फुलावर.

(हुस्नेमतला)
कर्जास या अता मी फेडायचे कशावर.
लागत तरी निघाली नाही कुण्या पिकावर.

(१ ला शेर)
जीएम बी बियाणे पेरायला मनाई,
शेती कशी करावी या तुगलकी तिरावर.

(अंतिम शेर)
जर रास्त दर मिळाला मालासही कृषीच्या,
मरणार मी कशाला लटकूनिया सुळावर.

(मक़ता)
'रविपाल' कर अता तू सरकारची अवज्ञा,
धोरण अरे तयाचे उठले तुझ्या जिवावर.

~ गज़लकार: डॉ. रविपाल भारशंकर.

°°°

निर्वाहन:

ही एक क्लासीकल गज़ल असून तित खालील आवश्यक बाबींचा निर्वाह केला आहे.

१. गज़ल तंत्र: कलामे-मौज़ूँ-मुक़फ़्फा-बिल्क़स्द.

२. शेर- तंत्र: सदर, उरूज; इब्तिदा, ज़र्ब.

अ) कलापक्ष

१-अ) बेसीक अरकान: [मस-तफ़-इ-लुन(२-२-१-२), फ़-ऊ-लुन(१-२-२)]×२, किंवा [(गागालगा), (लगागा)]×२.

२-अ) फ़ारशी बहर-ए-मज़ार ची मुज़ाहिफ़ सूरत किंवा वृत्त: आनंदकन.

३-अ) बहर/वृत्त निर्वाह: गण (अऱकान) भंग न करता लयबद्ध शिल्पवत साकार.
जशे:-
[(मारूनही)( २२१२),(फवारा१२२)],
[(पडली अळी)(२२१२),(फुलावर)(१२२)], इ.

४-अ) तक़तीअ (मात्रा गणन): उच्चारानुसार. जशे:-
तुगलकी= तुग-ल-की= तफ़-इ-लुन= २१२√, १२२×, इ.

५-अ) शेर- विषय: भिन्नता शर्त.
जशे:-
मतला: शेतकऱ्याची हताशा,
हुस्नेमतला: शेतीतील घाटा,
१ ला शेर: सरकारचे तुगलकी धोरण,
अंतिम शेर: शेतीची रास्तभाव विषयक समस्या,
मक़ता: शेतकऱ्यांवरील अन्याया विरूद्ध आक्रोश.

६-अ) गझल- चित्तवृत्ति एकता: ही वैकल्पिक शर्त शेरांची स्वतंत्र ईकाई कायम ठेवून राखली आहे : शेती विषयक

ब) भावपक्ष

१-ब) मुहावऱ्यांचा वापर: बोल-भाषा शब्द संगती.
जसे:-
जिवावर उठणे, अळी पडणे, फवारा मारणे, इ.

२- ब) उक्ती- वैचित्र्य, अलंकरण:
जशे:-

"फळली मला कधीही नाही कृषी मुळावर
मारूनही फवारा पडली अळी फुलावर"

यात, मुळावर(पूर्णपणे/मूलभूतपणे), फुलावर, ई.

३-ब) अलिंगनबद्ध मिसरे: चित-पट प्रमाणे
जशे:-
जर रास्त दर मिळाला मालासही कृषीच्या
मरणार मी कशाला लटकूनिया सुळावर

४-ब) नजीक तर्कसंगती: दुरची कौडी नाही.
जशे:-
मारूनही फवारा पडली अळी फुलावर, इ.

५-ब) पद्यात्मकता: कर्ता उप-स्थिती (secondary)
जशे:
मरणार मी, फळली मला, इ.

६-ब) भर्तीचे शब्द नाही: अत्यावश्यक शब्द वापर.

७-ब) आशय स्पष्टता (बिल्क़स्द): जे म्हणायचे ते निश्चित कथन.

८-ब) काळ-अभंगता. काळभंग केलेला नाही.

९-ब) मेळपुर्ण संबोधने: एकाच ठिकानी एखाद्यास एकेरीत व दुहेरीतही असे संबोधन नाही.

१०-ब) प्रमुदित अभिव्यक्ती: साधी सरळ संयत.

क) सादरीकरण

१-क) राग अहीर भैरव आधारित स्वतंत्र तरन्नुम.

आपला नम्र,
डॉ. रविपाल भारशंकर

लेखनप्रकार: 
पद्यलेखन स्पर्धा-२०१८
लेखनप्रकार : 
पद्यलेखन स्पर्धा-२०१८
लेखनविभाग: 
गझल
Share

प्रतिक्रिया